Beuningen

Ik wil deze keer mijn column besteden aan de ingrijpende veranderingen die ik zie in het werk dat ik vroeger deed als ouderenwerker in Beuningen en dan met name de kant die het ouderenwerk opgaat.

Er is momenteel heel wat gaande als het om de ouderen gaat. Je hoeft de krant maar open te slaan en je ziet waar staatssecretaris Van Rijn (PvdA) naar toe wil bij monde van het regeerakkoord. Er zal en moet flink hervormd worden, maar het is niet meer dan ordinair bezuinigen. Als het om welzijn gaat wordt het noaberschap uit de kast gehaald en onder een nieuwe term verkocht als de kanteling. Men noemt dit het welzijnswerk nieuwe stijl. Dit houdt in dat het werk niet meer door professionals gedaan wordt, maar vanuit de familie, de kerk, de wijk of door de buren. En wat nog erger is, het verplichten van vrijwilligers om dit werk te gaan doen. De werkzaamheden van  ouderenadviseurs zal niet meer en minder worden dan ervoor zorgen dat het welzijn van die ouderen ook gedaan wordt door al die nieuwe ‘vrijwilligers’.  Ze worden als het ware drillcommandanten voor deze “mantel­zorgers”.

Nu is het nog zo dat zeer veel vrijwilligers vanuit hun hart de maaltijden rondbrengen of bereid zijn te gaan kijken als de personenalarmering afgaat, geheel uit naastenliefde. Zij werden daar ook voor beloond door een gezamenlijk diner plus jubileum met bijbehorend geschenk. NU is het in sommige plaatsen al zover dat de beroemde tafeltje-dek-je maaltijden niet meer bezorgd worden. Dat heeft verschillende oorzaken. Ten eerste omdat de wetgeving zeer strak is geworden via de HACCP norm. Verder zijn zorginstellingen die voorheen de maaltijden bereidden, gestopt met het leveren omdat dit te duur werd en de verzorgingshuizen ook zelf over gingen naar magnetron maaltijden. Het keukenpersoneel kreeg een andere baan of verdween via ontslag. Een vergelijkbare situatie is nu gaande bij de thuiszorgmedewerkers. Die waren voorheen geschoold in het signaleren van problemen bij ouderen. Nu wordt er vanuit Den Haag gezegd dat ook de familie en buren dit kunnen doen. En vanwege die reden wil het kabinet 100.000 mensen ontslaan. Zelfs waren er plannen om mensen die verblijven in zorg- en verpleeghuizen naar huis te sturen omdat ze te licht bevonden werden om in dit soort huizen te verblijven.

Ook de dagbesteding - welke is bedoeld voor psychogeriatrische ouderen en het ontlasten van hun familie - gaat eraan. Men wil dat dit soort werkzaamheden door huiskamerprojecten of via buurtprojecten, door vrijwilligers wordt gedaan. Met andere woorden, men verwacht van vrijwilligers dat ze zwaar deskundig werk gaan doen, met een directeur op afstand, die dan alleen maar aanstuurt.

En dit in een tijd dat werklozen min of meer worden verplicht om naar het mogelijke werk te verhuizen. Of waar naast de ouderen, men ook bezig is het overige welzijnswerk voor kinderen, buurtwerk enz. via noaberschap wil laten lopen. Ik zie het al helemaal voor me. De week begint met de maandag, je bent vandaag aan de beurt om de kinderen van je oude samenwerkingsgroep onder je hoede te nemen (i.p.v. kinderopvang). ’s Avonds ga je mantelzorgen bij je vader die dementerend is.  Op dinsdag ga je werken en ’s avonds mantelzorgen bij je moeder die gescheiden is van vader en slecht ter been. De buurtvergadering is op woensdag over ideeën hoe er nog meer voor de buurt gedaan kan worden, omdat deze aan het verwaarlozen is enz. Ik weet dat dit cynisch klinkt maar het lijkt onze toekomst te worden.

Begrijp me goed, niet alle plannen zijn slecht, maar wel als het verplicht wordt. Dat speelt des te meer omdat men de overbelasting qua tijd, in combinatie met de normale dagelijkse dingen, totaal onderschat.

De SP is voor kleinschaligheid en buurtgericht werken en ook wij zien hierin taken weggelegd voor vrijwilligers. Maar dan bedoel ik echte vrijwilligers, zoals de maaltijdbezorgers die ik in het begin noemde. Dat zijn mensen die het vanuit hun hart doen. En ik bedoel zeker niet het van bovenaf opgelegde vrijwilligerswerk!                                                                                                                                                                                                                                                                                                       Jos Swartjes